انجمن بین المللی کود (IFA) تخمین زد که 85 درصد خاک‌های جهان دارای کمبود نیتروژن هستند. 73 درصد از خاک‌ها دارای کمبود فسفر هستند، در حالی که 55 درصد فاقد پتاسیم هستند. اما برای افزایش باردهی به کدام کود نیاز داریم؟
حاصلخیزی خاک، توانایی خاک برای حفظ رشد گیاه و بهینه سازی عملکرد محصول است. این را می‌توان از طریق کودهای آلی و معدنی به خاک افزایش داد. تکنیک‌های هسته‌ای داده‌هایی را ارائه می‌دهند که حاصلخیزی خاک و تولید محصول را افزایش می‌دهند و در عین حال اثرات زیست‌محیطی را به حداقل می‌رسانند.
استخراج ذخایر مواد مغذی خاک و تخریب خواص فیزیکی و شیمیایی خاک میتواند منجر به تخریب زمین، از جمله فرسایش خاک شود. چنین شیوه‌های مدیریت حاصلخیزی خاک شامل استفاده از کودها، نهاده‌های ارگانیک، تناوب زراعی با حبوبات و استفاده از ژرم پلاسم بهبود یافته، همراه با دانش در مورد چگونگی انطباق این شیوه‌ها با شرایط محلی است.
سال آوری چیست؟
باردهی دوساله یا باردهی متناوب زمانی است که یک گیاه یا درخت در یک سال به شدت بار می‌آورد و در سال بعد خیلی کم یا اصلاً بارور نمی‌شود. این تمایل به این معنی است که تولید میوه در سال‌های متناوب به شدت کاهش می‌یابد و فراوانی میتواند بسیار کم باشد.
در طول یک سال متناوب، زمانی که درخت شما میوه کمی تولید می کند، در عوض انرژی خود را مستقیماً روی تولید گل متمرکز می کند. این بدان معنی است که محصول بعدی به احتمال زیاد بسیار فراوان است. بنابراین، یک محصول سنگین، شکوفه های آن سال را کاهش می‌دهد و میوه کمتری تولید می‌کند و این چرخه ادامه می‌یابد.
علت سال آوری چیست؟
- دریافت رطوبت یا آبیاری ناکافی
- وجود علف‌های هرز
- گیاه و درخت بارور نشده یا فاقد مواد مغذی کافی
- یخبندان دیررس در فصل بهار
- درختان معمولی که از باروری دوساله رنج می‌برند
در حالی که هر گیاهی ممکن است از سال آوری متناوب رنج ببرد، اما در در میان درختان میوه رایج است، از جمله:
- سیب
- گلابی‌ها
- آووکادوها
- هلو
- شلیل
- آلو
- زردآلو
- پسته
راه‌های کاهش سال آوری
پیشگیری تنها راه خلاص شدن از سال آوری متناوب در درختان میوه است، و حتی در این صورت، استفاده از این تکنیک‌ها تضمینی برای ادامه‌ی «نفرین دوسالانه» نخواهد بود!
1_ هرس کردن
پس از یک محصول کم یا بد، هرس مجدد درخت به معنای گلدهی کمتر و در نتیجه محصول کمتر در سال آینده خواهد بود. در حالی که این ممکن است منجر به دو سال کمبود میوه شود، به شکستن چرخه تناوب کمک می‌کند.
2_ لاغر و تنک کردن درخت
تنک کردن میوه درخت خود در هفته‌های پس از گلدهی اولیه نیز باید به شکستن چرخه دوساله کمک کند. در طول یک سال زراعی سنگین، تعداد میوه‌ها و دسته‌های میوه را 6 تا 8 هفته پس از گل دهی کاهش دهید. این امر تشکیل گل را نسبت به تولید میوه‌های سنگین تقویت می‌کند، به این معنی که تا سال آینده درخت شما کاملاً فراوان خواهد بود.
- کربن آلی (OC) : ۲۲
- روی ﻣﺤﻠﻮل (Zn) : ۰.۵
- آﻫﻦ ﻣﺤﻠﻮل (Fe) : ۱
- ﺑﻮر ﻣﺤﻠﻮل (B) : ۰.۵
- ﻧﯿﺘﺮوژن آﻟﯽ (ON) : ۷
- ﻧﯿﺘﺮوژن کل (N) : ۷
۲ـ MC Biofert
- ﻧﯿﺘﺮوژن کل (N) : ۴/۲۳
- ﻧﯿﺘﺮوژن آﻟﯽ (ON) : ۳/۶۹
- نیتروژن آمونیومی(N-NH4) : ۰/۹۱
- فسفر قابل استفاده (P2O5) : ۰/۴۶
- کلسیم محلول (Ca) : ۰/۱۲
- گوگرد محلول (SO3) : ۰/۳۲
- آمینو اسید کل : ۱۶/۳۷
- آمینواسید آزاد : ۱۱/۴۹
- کربن آلی(OC) : ۱۳/۳۱
- ماده آلی (OM) : ۲۲/۸۹
مراحل کوددهی درختان میوه برای افزایش بار
در اولین قدم باید بررسی کنید ببینید آیا درخت شما نیاز به کوددهی دارد یا خیر؟
اگر کوددهی غیرضرروی باشد در واقع بیش از حد نیتروژن به آنها تغذیه کنید، برگ‌های زیادی رشد می‌کنند اما میوه بسیار کمی به شما می‌دهند. خوشبختانه، درخت میتواند به شما بگوید به چه چیزی نیاز دارد و چه زمانی زمان کوددهی فرا می‌رسد. استفاده از منابع نیتروژن آلی برای جلوگیری از “سوختن” توصیه می‌شود. اما مراحل زیر را طی کنید:
1_ مراحل اندازه گیری رشد سال قبل
- اول: حلقه‌های رشد سال گذشته را پیدا کنید. حلقه رشد نقطه‌ای از شاخه است که درخت میوه در فصل قبل شروع به رشد کرده است. جدیدترین رشد ساقه‌ای که اندازه گیری می‌کنید اغلب رنگ متفاوتی با بقیه شاخه‌ها دارد.
- دوم: از حلقه رشد تا انتهای شاخه اندازه گیری کنید. این اندازه گیری‌ها را در چندین نقطه در اطراف درخت میوه تکرار کنید.
- سوم: میانگین این اندازه گیری‌ها را محاسبه کنید. این "رشد سالانه" درخت میوه در فصل قبل است.
این مرحله را برای هر یک از درختان میوه خود تکرار کنید. حتی اگر چندین درخت میوه دارید که هم نوع و هم سن هستند، ممکن است به یک اندازه رشد نکرده باشند. در نتیجه ممکن است این درختان به مقادیر متفاوتی کود نیاز داشته باشند.
توجه داشته باشید: اگر درخت میوه خود را به میزان قابل توجهی بیش از حد معمول هرس کرده‌اید، به طوری که در سال گذشته بیش از 20 درصد از تاج پوشش آن را حذف کرده‌اید، تا سال آینده کود ندهید.
2_ کود مناسب را انتخاب کنید
درختان میوه یک کود آلی با نیتروژن بالا را ترجیح می‌دهند. پودر خون، کنجاله سویا، کود مرغی کمپوست شده، کنجاله پنبه دانه و پودر پر، همگی کودهای آلی خوب و سرشار از نیتروژن هستند.
درخت میوه شما علاوه بر نیتروژن به سایر مواد مغذی درشت و ریزمغذی نیز نیاز دارد. افزودن کمپوست هنگام کود دهی راه خوبی برای تامین مواد آلی و مواد معدنی کمیاب است. آزمایش خاک می تواند به شما بگوید که آیا کمبود کلسیم وجود دارد؟ یا نیاز به افزودن فسفر، پتاسیم و سایر مواد مغذی بیشتری دارد.
3_ استفاده از کود مناسب
برای کمک به درخت میوه در جذب کود به بهترین وجه، این است که کود را به طور مساوی اعمال کنید.
حفر یک سری سوراخ های کوچک روی سطح خاک یکی از روش‌های کود دهی است. کار کمی بیشتر است، اما به بهترین وجه تضمین می‌کند که کود به ریشه درختان میوه می‌رسد، به خصوص زمانی که از کود حاوی مواد مغذی کمتر محلول مانند فسفر و میکوریزا استفاده می‌شود.
در ناحیه‌ای که کود را پخش می‌کنید، سوراخ‌ها را شش اینچ به پایین و به فاصله 12 تا 18 اینچ از هم حفر کنید. در هر سوراخ کمی کود بپاشید تا تمام شود. پس از اتمام کود دهی، یک لایه کمپوست به عمق یک اینچ در اطراف درخت میوه پخش کنید و به خوبی آبیاری کنید. ph خاک باید حفظ شود تا درخت بتواند مواد مغذی خاصی را “جذب” کند.
تغذیه پس از برداشت میوه در باغات
دوره پس از برداشت تا ریزش برگ یک بازه‌ی بسیار حساس و طلایی برای اعمال مواد مغذی است. مواد مغذی کلیدی که باید روی آنها تمرکز کرد نیتروژن، بور، روی و منیزیم است. محلول پاشی پس از برداشت بسیار موثر است زیرا مواد مغذی اعمال شده روی برگ به درخت و جوانه‌ها با پیری طبیعی برگ‌ها منتقل می‌شود.
چرا استفاده از کود افزایش باردهی ضروری است؟
هنگامی که محصولات برداشت می‌شوند، مواد مغذی مهم هم از خاک حذف می‌شوند، زیرا آنها به دنبال جذب به محصول هستند. اگر خاک از طریق کوددهی با مواد مغذی پر نشود و تغذیه نکند، عملکرد محصول و کیفیتش به مرور زمان بدتر می‌شود. تجزیه و تحلیل دقیق و کود دهی محصولات، زنجیره‌ای را به وجود می‌آورد که غذای مغذی را برای رشد دانه و گیاه فراهم کند:
- مواد مغذی خاک را تأمین می‌کنند.
- خاک مورد نیاز گیاهان را تأمین می‌کند.
تاثیر عناصرغذایی در افزایش باردهی
مواد آلی بخش ارزشمندی از خاک است. مواد آلی از تبدیل شدن ذرات ریز خاک رس به یک توده جامد جلوگیری می‌کنند. این باعث می‌شود ریشه‌های گیاه به راحتی در سراسر خاک حرکت کنند. ظرفیت تبادل کاتیونی یا C.E.C را افزایش می‌دهد که همان توانایی خاک برای نگهداری مواد مغذی است.
در عین حال که مواد آلی به خاک کمک می‌کنند تا مواد مغذی بیشتری را حفظ کرده و آزاد کند، اما رشد میکروارگانیسم‌ها را نیز افزایش می‌دهد که به حالت بخشیدن به خاک کمک می‌کند. در ادامه به بررسی حیاتی‌ترین عناصر مورد نیاز برای باردهی می‌پردازیم.
علائم کمبود فسفر در محصولات
کمبود فسفر در محصولات کشاورزی منجر به چندین اثر منفی مشخص می‌شود که به وضوح در گیاهان قابل شناسایی است. رایج ترین آنها عبارتند از هستند:
- تاخیر در رشد گیاه.
- برگ‌های تیره‌تر، به رنگ بنفش یا قهوه‌ای، به‌ویژه در انتها.
- رنگ ساقه نیز تیره‌تر می‌شه و حتی رنگ مایل به آبی دارد.
- میوه‌ها و گل‌ها دیرتر می‌رسند و تولید آنها کاهش می‌یابد.
فسفر یک ماده مغذی حیاتی در کشاورزی است، زیرا به طور قابل توجهی به رشد محصول کمک می‌کند. مقدار بهینه فسفر در گیاهان به رشد سالم‌تر و قوی‌تر آنها کمک می‌کند و باعث گلدهی و رسیدن زودتر میوه می‌شود.
تاثیر پتاسیم در بهره وری محصول کشاورزی
در میان مواد مغذی اولیه، پتاسیم یک ماده مغذی ضروری برای بهره‌وری، کیفیت غذا و عملکردهای متعدد در سیستم گیاهی است. نقش عمده‌ای در فعال کردن 60 آنزیم، تنظیم عملکرد روزنه‌ها، کنترل روابط آبی به ویژه در تولید محصولات دیم، تأثیرگذاری بر تعادل آب سیستم‌های گیاهی، و زیربنای بهره وری و پایداری زراعی ایفا می‌کند.
تعادل K منفی در خاک تحت کشت فشرده به دلیل ورودی کم خارجی و حذف زیاد محصول گزارش شده است که منجر به استخراج پتاسیم در مقیاس بزرگ در خاک می‌شود.
عوارض کمبود روی در گیاهان
روی یک جزء مهم از آنزیم‌های مختلف است که مسئول بسیاری از واکنش‌های متابولیکی در همه محصولات هستند. اگر آنزیم‌های خاصی در بافت گیاه وجود نداشته باشند، رشد و نمو متوقف می‌شه. تشکیل کربوهیدرات، پروتئین و کلروفیل در گیاهان دارای کمبود روی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. بنابراین، برای رشد بهینه و حداکثر عملکرد، عرضه ثابت و مداوم روی مورد نیاز است.
مزایای استفاده از نیتروژن
استفاده از نیتروژن باعث افزایش سبزی گیاهان، سرعت جذب CO2، کیفیت محصول و بهبود مقاومت در برابر تنش های محیطی مانند محدودیت در دسترس بودن آب و شرایط خاک شور می‌شود. رشد آهسته گیاه و پیری زودرس برگ به دلیل کمبود نیتروژن میتواند باعث کاهش تولید و کیفیت محصول شود.
نیتروژن ماده غذایی محدود کننده اصلی پس از کربن، هیدروژن و اکسیژن برای فرآیند فتوسنتزی، فیتوهورمونی، تغییرات پروتئومی و رشد و نمو گیاهان برای تکمیل چرخه حیات آن است. استفاده بیش از حد و ناکارآمد از کود نیتروژن منجر به افزایش هزینه‌های تولید محصول و آلودگی اتمسفر می‌شود.
تاثیر استفاده از بور در رشد گیاه
بور یک ریز مغذی ضروری است که نقش کلیدی در تولید مثل و باروری گیاهان دارد. در توسعه لوله‌های گرده، جوانه زدن دانه‌های گرده و لقاح تخم‌ها در گیاهان نقش دارد. بور همچنین به جذب مواد مغذی ضروری مانند کلسیم و منیزیم کمک می‌کند که برای رشد و نمو گیاه بسیار مهم هستند.
هنگامی که گیاه فاقد عنصر بور به اندازه ی کافی باشد، ممکن است از میوه و دانه بندی ضعیف، کاهش گلدهی و الگوهای رشد غیرعادی رنج ببرد. در کشاورزی، این میتواند منجر به کاهش عملکرد محصول و کاهش کیفیت محصول شود.
نقش کلسیم در رشد گیاه
کلسیم کافی علاوه بر نقشی که به عنوان یکی از عناصر درشت مغذی در تغذیه گیاه دارد، در حفظ خصوصیات فیزیکی خاک و بازیابی خاک‌های سدیمی نیز نقش دارد. کلسیم با کمک به حفظ خاک رس لخته شده و بنابراین با هوادهی خوب به حاصلخیزی خاک کمک می‌کند. اگر مقدار سدیم قابل تعویض (ESP) کمتر از 5 درصد ظرفیت تبادل کاتیونی خاک حفظ شود، ساختار خاک و ظرفیت نگهداری آب بهبود می‌یابد.
از آنجایی که کلسیم میل ترکیبی قوی‌تری نسبت به سدیم برای مکان‌های تبادلی دارد، کلسیم افزوده شده میتواند ساختار خاک را با جابجایی سدیم بهبود بخشد، که به ذرات رس با بار منفی اجازه می‌دهد تا انباشته شوند. گیاهان برای ایجاد دیواره ها و غشاهای سلولی قوی به کلسیم نیاز دارند.
برعکس، کلسیم ناکافی در گیاهان منجر به از بین رفتن دیواره‌های سلولی و غشاء، حساسیت به انواع بیماری‌ها و مشکلات پس از برداشت به ویژه در محصولات تازه مانند سیب و کرفس می‌شود.
شرکت آرزوی بهار تولید کننده انواع کود و نهاده های کشاورزی
